An masunod na president magmamana nin importanting pagbabagong pang ekonomiya
An mga importante pagbabagong pang ekonomiya na nagibo kan administrasyong Duterte durante kan saiyang torno an nakatalaan na makinabang an masunod na president kon maiintindihan nya an marhay na kayamanan na dinara sa saiyang agihan, asin dai mabaliwala an katuyuhan kan mga reporma sa paagi nin salungat na mga paghiro.
An mga nagibong pagbabagong pang ekonomiya ni Duterte. Durante kan mas halawig na torno sa opisina, an bantog na suporta para ki Presidente Duterte halangkaw. Ini apesar kan katotohanan na an saiyang mga mayor na programa naka tutok sa isyu kan paz y orden, an laban kontra sa droga, asin iba pang isyung political, an saiyang mga naginibo sa mga pagbusol nin lehislasyon o ley lampas duman sa mga nagibo kan mga nainot saiyang mga lideres.
Kan pagtukaw niy sa opisina, Ibinusol ni President Duterte an pagtutok sa pagpakusog kan mga pagpatugdok nin mga programang pang-infrastruktura sa paagi nin pagpaparikas sa mga sistema nin paggibo nin desisyon asin sa paagi nin pagdagdag kan yaon na mga pagpipiliang proyekto sa lindong kan Build Build program.
Tanganing pasarigon an basing finansyal, an program sa reporma sa pagbubuwis guminibo nin marikas na mga reporma na nagtaong dalan nin mas halangkaw na pampublikong paggastos nin pondo. Bakong arog kan nakaagi kon saen an pulitika sa pagtagama nin pondo iyo an dahilan nin mayor na pagkahaloy sa pag bugtak nin pondo sa mga programa kan gobyerno, mantang an taonan na pondo sa lindong kan gobyernong Duterte an marikas na ipinapasar asin wara nin dai man kaipuhan na pagka haloy sa Kongreso.
An mas marikas na paggibo nin desisyon na kasabay an infrastruktura asin mga programang sosyal na pigpaotob kan gobyerno tinampadan nin mga nagibibohan sa reporma sa lehislasyon pang ekonomiya.
An mga importanting lehislasyon minasakop nin mayor na mga parte: (1) Reporma sa pagbubuwis; (2) Pagbabago sa mga insentibo sa pangapital sa negosyo; (3) Isyu sa siguridad sa pagkaon, lalo na sa polisiya sa pag angkat, asin, (4) mga kambyada nganing buksan an pagdagka nin direktang pangangapital sa nasyon, lalo na an tungkol sa, mga sinambit na ini, an retail trade law; public service act, asin an foreign investment law.
An mga repormang pang ekonomiya bakong facil. Ining mga repormang lehislatiba dai nagibo sa parehong rikas na maging ley kan nasyon. Igwa nin dakulang pag kontra nganing maipasar an mga ini. An mga pusog na intereses pig-uulang an progreso, lalo na sa Senado. An progreso sa mga lehislasyon nangyayari sana sa kantindad nin pakipag- kompromiso. Solamente an reporma nganing mapakarhay an pagbubuwis an nagyari na may reparong rikas sa pagpasar sa Kongreso. An lehislasyon sa seguridad sa pagkakan (o an Rice Tarffication Law, na nag-tunaw kan monopoliya kan NFA na mag angkat nin bagas) na naging ley sana sa ika-apat na taon kan administrayong Duterte, siring man, grabe an mga pag-kontra.
Alagad and duwang ining mayor na reporma an nagpahiling na nin signipikanting marhay na epekto. An reporma sa pagbuwis o (1) an may mating paglangkaw sa lebel kan kwarta kan gobyerno. Minasabay ini kan pagbaba kan halangkaw na individual income tax rates asin an pag dagdag kan excise taxes hali sa enerhiya asin sa “sin” taxes, gikan sa tabako, e-cigarettes asin alkohol.
An mga reporma sa pagbubuwis nakatabang nganing mas humiwas an kapasidad kan gobyerno na gumastos, pareho sa ordinaryong mga pangangaipuhan kan gobyerno asin makakuang suporta kan mga programa sa public investment. Nakatabang ining dakula sa pagpondo kan programang Build Build Build.
An reporma sa siguridad sa pagkakan o (3), nakatabang nganing maging estable an presyo kan paroy sa tingi sa paagi nin dai paghiro kan suplay kan bagas sa nasyon sa paagi nin kompetisyon kan mga pribadong negosyanteng importador. Kan inot, an waragas asin sa pa abot-abot na desisyon sa pag-angkat nin bagas nag result sana sa artipisyal na kakulangan na nag ogbon nin dai man maninigong pag arkila asin delehensya kan mga napaboran kan mga regulasyon kan ahensya kan gobyerno (NFA) asin pagkalugi kan nakolektang kwarta kan gobyerno mantang mas nahidali an bakong establing tinging presyohan kan bagas, na iyo an mayor na pagkakan kan nasyon.
Hahampangon ta an pirilian presidensyal ngonyan na Mayo na an presyuhan kan bagas mas estable asin salbado para sa 110 milyon na mga Pilipino.
Sa pagtunaw sa monopoliya kan gobyerno sa pag-angkat nin bagas, an gobyerno sa ngonyan mina-kolekta nin tariff revenues sa pag-angkat na bagas (sa 30 porsyentong ad valorem). An dakulang rehas sa mga nakolektang buwis ibabalik bilang suporta sa domestic rice industry nganing pa-uswagon an pagproducir kaiyan, kasarabay na an mga tabang sa pobreng mga paraoma.
An iba pang mga pagbabagong pang-ekonomiya makakakua nin mayor na pagpa-otob kan mga probisyones kaini sana, mantang an masunod na president kan nasyon maani kan mga benipisyo na magikan sa mga repormang ini.
An reporma sa investment incentives o (2), uminabot nin tulong taon nganing makapasar sa Kongreso. Dai malilikayan, an reporma sa investment incentives iyo an sa laog na parte sa komprehensibong reporma sa pagbubuwis. An katuyuhan kan reporma iyo nganing base sa tamang rason an dakol na mga investment incentives asin tanganing mas maging may panimbagan asin hiling para sa pagpromotir nin mga bagong pangangapital. An mga fiscal investment incentives an mayor, alagad bako gabos, kinua kontra sa corporate income tax kan mga incentive-receiving na mga negosyo. Parte sinda kan reporma sa pagbubuwis.
Sa ultimong lakdang sa pagpasar, an corporate income tax rate an ibinaba gikan sa 30 porsyento pasiring sa 25 porsyento sa mas dakol na mga negosyo. Alagad, an dagdag na mga insentibo sa saradit asin medium enterprises ibinaba an epektibong buwis sa 20 porsyento. An pinakang netong epekto kan pagbabagong ini iyo nganing mas mapakaray an corporate tax rate kan nasyon nganing mas maki kumpetensya sa presenting mas hababang pagbubuwis sa ASEAN sa pag ina kan pag-ultanan sa mga buwis/taripa.
An ika apat asin ultimong grupo nin reporma igwang koneksyon sa pagpa-facil kan paglaog nin dayuhan na mga pangangapital sa nasyon. Ini pig-desenyo nganing ibaba an restrictive asin protective na mga polisiya sa dayuhan na pangangapital na nag-ambag nganing maging babloy an Pilipinas sa aspetong ini kan ekonomiya.
Sa huring legislative session na igwang koneksyon sa saiyang pagiging presidente, an duwang harong kan Kongreso penalmenting nagka-oyon nganing ipasar an tulong importanting pidaso nin lehislasyon na irenikomenda mismo bilang “dapat hidalion” (urgent).
An pagbabago sa Retail Trade Law iyo an napipirmahan pa sana. An kambyada sa Public Service Act asin sa Foreign Investment Incentives Law an madali nang mapirmahan kan president nganing maging ley.
Sa halipot na taramon, an mayor na responsibilidad para sa pagpa-otob kan mga bagong leyes na minapa-facil sa paglaog kan FDIs sa nayon yaon na sa kamot kan masunod na presidente.
An masunod na president may mga -agyat pa. Alagad bako gabos bulawan, para sa masangling president. Maski ngani an mga pagbabago na mga ginanang laban sa paagi nin lehislasyon, an tyansa na an mga kontra sa ibang parte kan ley, lalo na sa kaso kan Public Service Act, iyo an masangat nin isyu dapit sa pagiging oyon kaini sa Konstitusyon. Ini an lumang kawat nin pagpahaloy asin pagraot.
An masunod na presidente, kon siring, dapat igwa nin posog na mga kakayahan nin sarong marhay na lider nganing malampasan nya an siring na mga agyat.
Read the original article on The Philippine Star here.
Bicolano translation by:
Connie Calipay
Philippine News Agency
More on TaxReform News

Tax reform to fund infra buildup and spur growth above 6 percent →
Date Posted: January 16, 2017The Philippines would be hard put in the years ahead to keep Gross Domestic Product … Continue reading Tax reform to fund infra buildup and spur growth above 6 percent

NTRC, TMAP back CTRP cuts in property transfer taxes →
Date Posted: June 6, 2017Two tax research groups have thrown their support behind the common proposal of the Department … Continue reading NTRC, TMAP back CTRP cuts in property transfer taxes

IPAs point to COVID-19, high costs of doing business, and foreign equity restrictions as among barriers to investments in the Philippines →
Date Posted: January 26, 2022In recent reports to the Fiscal Incentives Review Board (FIRB), investment promotion agencies (IPAs) identified … Continue reading IPAs point to COVID-19, high costs of doing business, and foreign equity restrictions as among barriers to investments in the Philippines
WE RECOMMEND
Over 1,000 entrepreneurs take part in ‘Sulong’ regional forums
Date Posted: April 29, 2019More than 1,000 entrepreneurs, mostly representing small and medium enterprises (SMEs), were consulted by the … Continue reading Over 1,000 entrepreneurs take part in ‘Sulong’ regional forums